***BÁT NHÃ BA-LA-MẬT-ĐA-TÂM KINH***
***BÁT NHÃ BA-LA-MẬT-ĐA-TÂM KINH***
Thầy tu theo hệ phái PHNT nên không luận giảng về kinh điển Đại Thừa, việc luận giảng kinh này đã có vô số tăng sư nổi tiếng đã từng khai thị huấn đạo, nhưng hôm nay nhân có một thiện tín đề đạt nguyện vọng cần hiểu thêm về kinh này một chút nên thầy mạn phép nói ra đôi điều học thuật nông cạn của mình, hy vọng có thể cùng sẻ chia, tương hỗ, giúp mọi người có thêm cái nhìn thấu suốt về bài kinh quen thuộc này!
Trước tiên ta đọc qua bản dịch tâm kinh một lần:
BẢN DỊCH:
Như vầy một lần tôi nghe:
Thế Tôn ở thành Vương Xá trên đỉnh Linh Thứu sơn cùng với đại Tăng đoàn và nhiều chư Bồ-tát, vào thời điểm đó, Thế Tôn đã đang nhập chánh định về các Pháp giới phân biệt gọi là Cảnh giới trình hiện thậm thâm. Cũng chính tại thời điểm đó, Thánh giả Quán Tự Tại Bồ-tát, một đại thiện tri thức, thực hành thâm diệu Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa, ngài thấy được ngay cả năm uẩn cũng đều thiếu vắng tự tính. Sau đó, thông qua năng lực gia trì của đức Phật, tôn giả Xá-lợi-phất thông bạch với thánh giả Bồ-tát Quán Tự Tại rằng: “Thiện nam tử nên phát tâm rèn luyện thực hành thâm sâu pháp Bát-nhã Ba-la-mật-đa như thế nào?”.
Khi điều này được hỏi, Thánh giả Quán Tự Tại Bồ-tát đáp lời tôn giả Xá-lợi-phất rằng: “Này Xá-lợi-phất! Các thiện Nam tử, thiện nữ nhân phát tâm thực hành pháp Bát-nhã Ba-la-mật-đa thâm diệu nên thấy như sau. Họ nên soi thấy đúng đắn, xuyên suốt và tái lặp là đến cả năm uẩn cũng đều thiếu vắng về tự tính. Sắc tức là không, không tức là sắc. Không [hoạt hành] chẳng khác chi sắc, sắc [hoạt hành] cũng chẳng khác chi Không. Tương tự, thọ, tưởng, hành thức thảy đều là Không.
Xá-lợi-phất, bởi thế, mọi hiện tượng đều là Không – thiếu vắng các đặc tính xác định; chúng không sinh, không diệt, không dơ, không sạch, không tăng, không giảm.
Cho nên, Xá-lợi-phất, trong Không, không có sắc, không thọ, không tưởng, không hành, không thức; không có nhãn, không nhĩ, không tỷ, không thiệt, không thân, không ý; không sắc, không thanh, không hương, không vị, không xúc, không pháp. Không có nhãn giới và vân vân cho đến không có ý thức giới. Không có vô minh cũng không có diệt hết vô minh, và vân vân cho đến không có già, chết cũng không có diệt hết già chết. Không có khổ, tập, diệt đạo. Không có trí huệ, không có chứng đắc, cũng không có không chứng đắc.
Xá-lợi-phất, vì không có chứng đắc nên do đó Bồ-tát an trụ theo Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa. Vì tâm không uế chướng nên không sợ hãi, vượt khỏi sai lầm, đạt cứu cánh niết-bàn.
Tất cả chư Phật, an trụ trong tam thế tỉnh thức viên mãn và thấu suốt, cũng y theo Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa mà được vô thượng, chánh đẳng, chánh giác.
Do vậy, phải biết được rằng chú Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa – vốn là đại tri chú, là đại minh chú, là vô thượng chú, là ngang bằng với vô đẳng chú, diệt trừ được mọi khổ não – là chân thật vì nó không sai sót. Chú Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa được tuyên thuyết như sau:
tadyatha – gate gate paragate parasamgate bodhi svaha!
(Vượt qua, vượt qua, vượt qua bên kia, hoàn toàn vượt qua, tìm thấy giác ngộ)
Này Xá-lợi-phất, bằng cách này, các vị đại Bồ-tát nên hành trì trong Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa thâm diệu.”
Sau đó, Thế Tôn xuất khỏi chánh định và tán dương Thánh giả Quán Tự Tại Bồ-tát rằng: “Lành Thay!”
Ngài nói: “Lành thay! Lành thay! Thiện nam tử, Đúng là vậy. Phải nên hành trì Trí huệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa thâm diệu như cách ông nói. Ngay cả các Như Lai cũng đều hoan hỷ!”
Thế tôn nói xong, tôn giả Xá-lợi-phất, Quán Tự Tại Bồ-tát, toàn thể đoàn tùy tùng chung quanh, và giới chúng sinh bao gồm trời, người, a-tu-la, và càn-thát-bà đều hoan hỷ và tán thán điều Thế Tôn dạy.
Kinh điển là ghi chép của những sự kiện, lời nói, trao đổi hoặc của Thích Ca Thế Tôn thuyết giảng hoặc của chư vị Tôn giả, hoặc những trao đổi giữa các vị Bồ Tát. Chính vì kinh điển ra đời trong hoàn cảnh như thế cho nên nó vô cùng thâm sâu, vi diệu, ngay cả chư vị Hòa Thượng tu hành nhiều năm với kiến thức Phật Pháp uyên thâm vẫn có chỗ, có nơi còn chưa thể hiểu rõ được, vì còn chưa hiểu nên cũng chưa thể thực hành (tức thọ trì được như những lời huấn thị).
Thêm một lẽ nữa là bởi vì đó là những luận giảng của chư vị Tôn Giả, Bồ Tát, hoặc chính Thế Tôn, tức là từ những bậc thánh trí đã viên mãn hạnh nguyện từ A La Hán trở lên, nên khi thuyết giảng với chúng ta (những phật tử còn mới bước vào con đường pháp đạo) thì nó trở nên quá khổ, quá tầm luận nghĩ.
Chính vì thế cho nên dù có người đã đọc tụng kinh này trăm ngàn vạn lần rồi, cũng không hiểu hết nổi kinh nói gì, hướng dẫn điều gì!
Cũng như là một đứa trẻ học tiểu học mà đọc được bài bình luận của anh chị cấp ba vậy, cũng như học sinh phổ thông đọc luận án của một tiến sĩ vậy!
Cho nên ở đây, trong bài này, thầy sẽ luận nói sao cho đơn giản nhất, gần gũi nhất, dễ tiếp thu nhất với đa phần thiện tín hữu duyên hạ căn. Hy vọng mọi người có thể liễu ngộ một phần mà thụ trì trong cuộc sống tu tập như huấn thị của chư vị thánh giả!
Nội dung bài kinh là nói lên kinh nghiệm quán tưởng của Bồ Tát Quán Thế Âm, người nói ra kinh nghiệm tu tập đó cho vị tôn giả Xá Lợi Phất và chư vị đồng tu cùng chiêm nghiệm.
Kinh nghiệm đó là gì?
Đó chính là khi Bồ Tát thực hành cách quán tưởng trí tuệ đạt tới cảnh giới của trí tuệ bát nhã thì khi đó thấy được rằng:
….sắc tức thị không, không tức thị sắc… năm uẩn đều là không.
Ý này nói là khi thực hành quán tưởng về các uẩn, các thức thì thấy không có thứ nào là thật hết!
Tức là nếu nhìn cánh hoa ban đầu sẽ hiện lên cánh hoa, nhưng nếu nhìn thấu suốt hết thẩy sẽ lại thấy không có cánh hoa nào cả, tất cả chỉ là ảo ảnh, mộng tưởng.
Khi thấy sắc là không thì sẽ không còn thọ, không còn tưởng, sẽ không có hành, không có thức, như vậy ngũ uẩn đều là không!
Về giáo lý tính không này thì vô cùng vi diệu, thâm sâu mà các vị tăng sư thường (rất thường) nói đến.
Nhưng mà kỳ thực lại không đủ hạnh định để mà thực hành cho dù chỉ một chút thôi!
Vậy làm sao để mà thấy sắc cũng như là không có sắc? Hoặc không thấy sắc nhưng vẫn thấy có sắc?
Đó chính là sự quán tưởng từ tâm an định.
Khi tâm ta an định bất biến thì sắc dù có cũng như không có. Đó là trí tuệ bát nhã mà ngay cả Thích Ca Mâu Ni cũng đã từng thực hành qua khi bị Ma Vương hiện thân quấy nhiễu dưới cội Bồ Đề.
Như vậy lại trở lại vấn đề này, tức dù kinh nói rất dài, rất vi diệu, cao siêu vẫn là dạy ta tâm cần thường an định, khi an định được tâm không bị động loạn thì ta có thể miễn nhiễm với sự tác động bên ngoài, tức là ngũ uẩn đã như không tồn tại, hoặc dù có tồn tại cũng bất động như không!
Vậy làm sao cho tâm an định?
Không làm việc gì ác nghiệp, luôn làm những việc lành, thì tâm luôn an lạc, hoan hỉ, tâm an lạc, hoan hỉ sẽ không bị nhiễu loạn, khi đó tâm sẽ an định bằng việc thiền định quán tưởng về ngũ uẩn. Như vậy thì quý vị có thể hiểu nôm na lại là, ta nên làm thiện, lánh ác, tâm không vọng động, nhìn cảnh vui nên nghĩ nó không bền, thấy cảnh buồn nên biết đó là cái khổ của thế gian mà ta không sao tránh khỏi. Như thế thì hãy cố mà tu hành, sớm ngày viên mãn, đoạn diệt vô thường, vĩnh viễn an trú trong an lạc, thanh tịnh như chư Phật, Bồ Tát đã thực hành, đó chính là trí tuệ Bát Nhã chân chánh!
NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT!
NAM MÔ QUÁN TỰ TẠI BỒ TÁT MA HA TÁT!
Nguồn : https://www.facebook.com/thatsonchiphat
Bài viết liên quan
Th6
2025
18
***BỆNH TẬT & NGHIỆP BÁO***
18/06/2025
Trước đây, trong bài “Phân Loại Bệnh” và bài “TẠI SAO NGƯỜI TỐT LẠI THƯỜNG HAY ĐOẢN MỆNH” thì thầy có giải nói qua mối tương quan giữa Bệnh Tật và Nghiệp Báo! Tuy nhiên, vẫn còn một số tín chúng chưa liễu ngộ tận tường về vấn đề trên cho nên có cách […]
Th6
2025
18
***BÊN NGOÀI SONG CỬA***
18/06/2025
***BÊN NGOÀI SONG CỬA*** Xuân gọi hoa về Bên thềm nắng ấm Sắc hồng đượm thắm Tiếng cười ngân vang Xuân này an khang Vạn ngàn lời chúc Gió đưa nhành cúc Rơi nhoài gác cao. Nắng chiều lao xao Bên ngoài song cửa Nét buồn còn tựa Mái đầu bạc phơ! Gánh hàng trẻ […]
Th6
2025
18
+++BÁT HƯƠNG TRANG THỜ+++
18/06/2025
CÂU HỎI: Thưa thầy, con muốn lập bát hương mới để thờ phật trên trang thờ trong nhà, vậy thầy cho con hỏi, có điều gì cần lưu ý không thầy? Và con dùng rơm rạ đốt lấy tro làm đế cắm có điều gì cần chú ý mong thầy hướng dẫn giúp con, lạy […]
Th6
2025
13
***CHÚNG TA ĐÃ BIẾT CÁCH ĂN CHƯA?!***
13/06/2025
Trong Tiên Gia người ta kiên đoạn ăn uống mà cơ thể mạnh khỏe, trường thọ là bởi vì sao? Trong giáo lý Phật Đà dạy người Tỳ Kheo chỉ dụng thực một lần trong ngày vào giờ chánh ngọ mà thân thể mạnh lành, tuệ trí minh thông là bởi vì sao?! Ngày nay, […]
